Thời tiết mấy năm nay ở tỉnh Cà Mau có nhiều diễn biến thời tiết dị thường. Mùa khô năm nay đã được dự báo từ trước, theo đó, công tác chuẩn bị ứng phó đã được các cấp, các ngành, địa phương triển khai từ sớm, nên những thiệt hại do thiên tai đã giảm đến mức thấp nhất.
Theo nhận định, mùa khô năm nay nghiêm trọng tương đương mùa khô năm 2015-2016. Mùa khô năm 2015-2016 chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng hạn hán, xâm nhập mặn đã gây thiệt hại nhiều diện tích lúa, thuỷ sản, cây ăn trái; gây ra sụt lún, lở đất, hư hỏng 112 km đường giao thông; hơn 12 ngàn hộ dân thiếu nước sinh hoạt... ước tổng thiệt hại về tài sản hơn 1.400 tỷ đồng.
UBND tỉnh đã phải công bố thiên tai mức độ 1 trên lúa và mức độ 2 trên tôm nuôi.
Mùa khô năm nay, nhờ chủ động triển khai các giải pháp ứng phó từ sớm nên đã giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai. Theo báo cáo nhanh từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến ngày 17/4, hạn hán làm sạt lở, sụt lún 627 vị trí, với tổng chiều dài 16.562 m (12.437 m lộ bê tông và 4.125 lộ đất đen); cháy 40 ha rừng, ước tổng thiệt hại về tài sản khoảng 23,7 tỷ đồng.
Chủ tịch UBND tỉnh vừa ký quyết định về việc công bố tình huống khẩn cấp hạn hán cấp 2 trên địa bàn huyện Trần Văn Thời và U Minh. Ngoài ra, hạn hán còn làm cho hơn 3.742 hộ dân bị thiếu hoặc không chủ động được nguồn nước sinh hoạt.
Gần 9.000 ha tôm, cua nuôi bị nhiễm bệnh, chết do ảnh hưởng thiếu nước, nhiều diện tích cây trồng bị ảnh hưởng và hơn 37.547,93 ha rừng bị khô hạn, có khả năng xảy ra cháy rừng bất cứ thời điểm nào.
Tuy vậy, những con số trên cũng cho thấy tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, đời sống, sản xuất của người dân trên phạm vi toàn tỉnh. Trong đó, khu vực chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất là các vùng ngọt hoá thuộc địa bàn huyện Trần Văn Thời và U Minh.
Do chưa có nguồn nước ngọt bổ sung nên sản xuất của người dân vùng ngọt phụ thuộc hoàn toàn vào nước mưa, khi xảy ra hạn hán sẽ dẫn đến thiếu nước, nguy cơ nhiễm mặn, phèn làm thiệt hại đến sản xuất của người dân. Việc khắc phục hậu quả cũng sẽ mất nhiều thời gian, công sức và tiền của hơn so với các vùng khác.
Theo cảnh báo của các nhà khoa học, sự chuyển pha đột ngột giữa El Nino sang La Nina khiến thời tiết sẽ xuất hiện nhiều hình thái cực đoan dị thường, ngoài quy luật như: nắng nóng, mưa lớn, lũ lụt và dông bão.
Ông Trịnh Xuân Hưng, Giám đốc Ðài Khí tượng thuỷ văn Cà Mau, nhận định, khả năng thời gian El Nino chuyển pha trung tính trong khoảng từ tháng 4 đến tháng 6/2024 với xác suất 82%; sau đó từ trung tính chuyển sang La Nina trong khoảng từ tháng 6 đến tháng 8 với xác suất 63% và có xu hướng tăng nhanh trong những tháng tiếp theo.
Do ảnh hưởng thời tiết cực đoan, dị thường này, trong cuối tháng 4/2024, lượng mưa thấp hơn trung bình nhiều năm, nhiệt độ trung bình cao hơn trung bình nhiều năm từ 1-2oC. Thời tiết trong tỉnh khả năng xuất hiện mưa dông vào chiều tối, có lượng mưa nhỏ đến mưa vừa.
Giai đoạn chuyển mùa và đầu mùa mưa thường xuất hiện những cơn mưa rất lớn và các hiện tượng thời tiết cực đoan, người dân cần đặc biệt chú ý đề phòng lốc, sét, mưa lớn cục bộ và gió giật mạnh.
Theo ông Hưng, tháng 5-6 là thời kỳ chuyển mùa và bắt đầu mưa vào giữa tháng 5, lượng mưa xấp xỉ trung bình hằng năm, nhiệt độ vẫn ở mức cao, có những đợt nắng hạn cục bộ trong nửa đầu tháng 5, nắng nóng có thể lên tới 36-37oC, số ngày có nắng nóng từ 10-15 ngày; nhiệt độ trung bình tháng 6/2024 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,5-1oC.
Về thuỷ văn và nguồn nước trong tháng 4 và 5/2024, mực nước trên các sông, rạch tiếp tục xuống thấp dần theo quy luật triều, ít mưa trái mùa nên trong các kênh, rạch vùng ngọt tiếp tục cạn kiệt, thiếu hụt nguồn nước phục vụ sản xuất và đời sống của người dân, nguy cơ cao xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt hơn trung bình nhiều năm.
Bùi Việt
