Mong ước có con là một điều rất thiêng liêng đối với hầu hết tất cả chúng ta. Và riêng đối với những người chuyển giới, niềm khao khát này lại càng cháy bỏng và mãnh liệt hơn, các cặp đôi đồng giới hay người chuyển giới sẽ khó có con hơn so với những người bình thường. Cùng tìm hiểu về vấn đề thụ tinh nhân tạo cho người đồng giới nam, nữ và người chuyển giới tại bài viết này.
Nhu cầu có con trong cộng đồng LGBT ngày nay
Ngày nay, khi xã hội ngày càng phát triển thì định kiến đối với những người thuộc cộng đồng LGBT đã dần thu hẹp lại và mọi người cũng đã có cái nhìn cởi mở hơn với những người thuộc giới tính thứ ba vì họ cũng xứng đáng được đối xử công bằng, bình đẳng và được sống một cuộc đời hạnh phúc trọn vẹn với những người mình thương yêu. (1)
Trước đây, việc nhận con nuôi dường như là giải pháp thay thế duy nhất cho các cặp đôi đồng giới (LGBT) nhưng với sự phát triển vượt bật của y học cùng sự cho phép của Luật pháp ở nhiều quốc gia trên thế giới nên hiện nay đã có rất nhiều lựa chọn sinh sản giúp họ có con chính chủ. Tuy nhiên, các cặp đôi đồng giới sẽ khó có con hơn so với những người bình thường.
Vấn đề pháp lý
Hiện nay, pháp luật Việt Nam cho phép người đồng giới có thể bảo toàn khả năng sinh sản bằng kỹ thuật trữ lạnh noãn và trữ tinh trùng. Vì vậy, những người đồng tính nữ hoàn toàn có con bằng việc xin tinh trùng như làm mẹ đơn thân. Tuy nhiên, người đồng tính nam lại thiệt thòi hơn một chút, họ bắt buộc phải kết hôn với người nữ thì mới có thể có con. Nhưng dựa vào luật pháp ở nhiều nơi khác trên thế giới, họ vẫn có thể có con nhờ biện pháp mang thai hộ. (2)
Thụ tinh nhân tạo cho đồng giới nữ
1. Xin tinh trùng
Các cặp đôi đồng tính nữ chỉ có thể có con với tư cách là mẹ đơn thân xin ngân hàng tinh trùng. Người này có thể xin tinh trùng từ người hiến tặng thông qua ngân hàng tinh trùng, hoặc nhờ bạn bè, người thân trong gia đình. (3)
Người hiến tinh trùng phải đủ điều kiện:
- Trên 18 tuổi;
- Không mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục;
- Không có các bệnh lý tâm thần và di truyền cho thế hệ sau.
Mẫu tinh trùng này sẽ được hiến vào trong ngân hàng tinh trùng, sau đó hoán đổi ngẫu nhiên theo nguyên tắc vô danh. Người nhận tinh trùng sẽ nhận được mẫu vô danh từ ngân hàng tinh trùng (người nhận sẽ không biết mẫu hiến là của ai).
Với mẫu tinh trùng hiến tặng, người nhận có thể thực hiện kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) hoặc thụ tinh ống nghiệm (IVF). Nhưng đa số trường hợp, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân nên lựa chọn kỹ thuật IVF vì tỷ lệ thành công cao hơn.
2. IUI
Thụ tinh nhân tạo có tên viết tắt tiếng Anh là IUI (Intrauterine Insemination) - là phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung. Để thực hiện phương pháp thụ tinh này cần chọn lọc những tinh trùng khỏe nhất của người chồng, loại bỏ tinh trùng chết để bơm trực tiếp vào buồng tử cung ở thời điểm rụng trứng của người vợ.
3. IVF
Thụ tinh ống nghiệm hay còn gọi là IVF (In vitro fertilization) - là một trong những kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phổ biến nhất hiện nay. Kỹ thuật này thực hiện bằng cách cho trứng của người phụ nữ và tinh trùng của nam giới kết hợp ở bên ngoài cơ thể, cụ thể là trong phòng thí nghiệm tạo thành phôi. Sau khi thụ tinh thành công, phôi thai mới bắt đầu được đưa trở lại vào buồng tử cung người vợ để phát triển như quá trình thụ thai tự nhiên.
4. Trữ trứng
Trữ trứng là kỹ thuật bảo quản trứng trong điều kiện lạnh sâu bằng hơi nitơ hoặc nitơ lỏng ở -196 độ C. Đây là một biện pháp hỗ trợ sinh sản giúp phụ nữ có thể dự trữ trứng cho việc thụ thai và sinh con trong tương lai.
Để tiến hành trữ trứng, phụ nữ cần thực hiện kích thích buồng trứng và chọc hút lấy trứng. Tại IVF Tâm Anh áp dụng phương pháp kích thích buồng trứng theo phác đồ cá thể hóa, an toàn và phù hợp với từng người bệnh.
Trước khi có ý định mang thai ở người chuyển giới, bệnh nhân nên đi khám sức khỏe để xem xét về khả năng mang thai. Hoặc nếu đang trong mối quan hệ đồng tính nữ, họ cần phải quyết định ai là người lấy trứng, ai là người mang thai.
Thụ tinh nhân tạo cho người đồng giới nam
Thông thường, các cặp đôi đồng giới đều không thể tự mình có con mà buộc phải sử dụng các phương pháp hiện đại như thụ tinh nhân tạo hay thụ tinh ống nghiệm. (4)
1. Mang thai hộ
Riêng đối với đồng giới nam, để thụ tinh nhân tạo thì các bác sĩ hỗ trợ sinh sản sẽ tư vấn phương pháp mang thai hộ bằng cách sử dụng trứng của người hiến tặng và nhờ người mang thai hộ nếu người đó đồng thuận.
Với phương pháp này, bác sĩ sẽ lấy tinh trùng của một trong hai người. Sau đó, đem đi thụ tinh với trứng được hiến tặng. Khi trứng và tinh trùng đã được kết hợp với nhau tạo thành phôi và được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm thì bác sĩ sẽ chuyển phôi vào cơ thể người mang thai hộ, từ đó thai nhi có thể phát triển khỏe mạnh và chào đời.
Người mang thai hộ thường phải:
- Ở độ tuổi từ 21 đến 45, có sức khỏe tốt và đã có ít nhất một con của riêng mình. Điều này rất quan trọng vì bác sĩ cần phải biết tử cung của những người này có thể mang một thai kỳ đủ tháng, có tiền sử sinh con khỏe mạnh.
Hiện nay đã có rất nhiều nước trên thế giới đã chấp nhận hôn nhân đồng giới và cho phép các cặp đôi đồng tính nam có thể thực hiện thụ tinh ống nghiệm và mang thai hộ. Tuy nhiên, tại Việt Nam pháp luật vẫn chưa cấp phép cho các đôi đồng tính nam có thể thực hiện thụ tinh ống nghiệm với noãn của người hiến tặng và mang thai hộ. Vì vậy, trước khi có bất kỳ quyết định nào, các cặp đôi đồng tính nam nên tìm hiểu thông tin liên quan và được tư vấn cụ thể quy trình với các bác sĩ hỗ trợ sinh sản.
2. Trữ tinh trùng
Trữ lạnh tinh trùng là phương pháp lưu trữ tinh trùng trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196 độ C, đây được xem là một biện pháp duy trì sự sinh sản và có ý nghĩa quan trọng đối với những người đồng giới nam đặc biệt là bảo tồn khả năng sinh sản sau này.
Quy trình lưu trữ được thực hiện bằng cách phẫu thuật như chọc hút tinh trùng từ mào tinh hoàn qua da, chọc hút hoặc chiết xuất tinh trùng từ tinh hoàn. Sau đó, mẫu tinh trùng trữ đông sẽ được kiểm tra chất lượng, khả năng di truyền và cuối cùng sẽ được trữ đông trong nitơ lỏng ở nhiệt độ âm 196 độ C, nhờ vậy mà có thể lưu trữ trong nhiều năm mà vẫn đảm bảo về chất lượng sinh sản sau này.
Lưu ý cho người chuyển giới
Trên thực tế, những người chuyển giới nếu không trải qua phẫu thuật chuyển đổi giới tính nào thì có thể sẽ không gặp bất kỳ vấn đề nào về khả năng sinh sản. Tuy nhiên, những người đã phẫu thuật chuyển giới có thể gặp khó khăn trong việc có con, vì vậy việc bảo toàn chức năng sinh sản trước khi thực hiện chuyển giới là điều cần thiết.
Nếu bệnh nhân là một người chuyển giới nữ dự định chuyển giới hoàn toàn, họ nên trữ đông các mẫu tinh trùng để sử dụng trong tương lai nếu muốn có con chính chủ. Hiệp hội Quốc tế về sức khỏe của người chuyển giới (World Professional Association for Transgender Health) khuyến cáo những người chuyển giới nữ nên trữ lạnh tinh trùng trước khi bắt đầu liệu pháp hormone hay các phẫu thuật chuyên sâu để thực hiện chuyển giới, vì một vài nghiên cứu cho rằng việc tái kích hoạt quá trình sản xuất tinh trùng sau liệu pháp hormone có thể phức tạp, hoặc sẽ mất vài tháng tinh trùng mới sản xuất trở lại và thậm chí có thể không còn sản xuất tinh trùng được nữa.
Nếu trường hợp bệnh nhân là chuyển giới nam và muốn giữ gìn khả năng sinh sản thì sẽ áp dụng cách tiêm hormone nữ để kích thích buồng trứng và chọc hút trứng tương tự như IVF rồi trữ đông. Tuy nhiên, nếu chưa tiêm hormone sinh dục quá lâu, khi dừng một thời gian thì người chuyển giới nam vẫn sẽ có kinh nguyệt trở lại và có thể mang thai như bình thường. Trái lại, nếu họ đã tiêm hormone trong một thời gian dài thì có thể khiến cho buồng trứng và nhiều bộ phận giới tính nữ cũng bị teo đi dẫn đến việc sẽ rất khó có con sau này.
Bùi Việt
